Hướng dẫn về lập trình cho SEO và phân tích Website cho người mới
Hướng dẫn về lập trình cho SEO và phân tích Website cho người mới
Chúng ta đã từng tự hứa rằng sẽ học lập trình, Một số người có thể đã giữ lời hứa nhưng có người lại không., Nếu bạn đã bắt đầu học lập trình rồi thì đó là một điều rất tột., Tôi có các mẹo để giúp bạn trở thành một lập trình viên giỏi hơn., Còn nếu bạn chưa học lập trình thì đây chính là thời điểm để bắt đầu.
Tại sao bạn lại cần học lập trình
1. Để bạn có thể hiểu được khía cạnh kĩ thuật của 1 trang web, nó sẽ giúp bạn trong SEO và kĩ năng phân tích.
2. Bạn có thể giao tiếp với các nhà phát triển với ngôn ngữ chuyên ngành và chắc chắn bạn sẽ không bị họ dễ dàng lên lời chỉ giáo
3. Khi bạn học lập trình, bạn sẽ phải luôn sẵng sang phát hiện các lỗi sai mà cần được sửa trong định dạng sao cho các phần mềm của máy tính có thể hiểu và thực hiện.
Các vấn đề này có thể là bất cứ thứ gì từ tự động hóa/tăng tốc các mảng khác nhau của quá trình SEO của bạn qua các API để xây dựng một công cụ mà có thể làm những việc như là scrape dữ liệu hay điều chỉnh dữ liệu theo dạng mình muốn.
May mắn thay có rất nhiều các công cụ thứ 3 có thể làm các công việc này cho bạn.
Nhưng chúng vẫn còn rất đơn thuần.
Và không phải lúc nào chúng cũng giải quyết hết được các vấn đề nảy sinh.
- Rào cản để tiếp cận với lập trình là khá lớn
Không phải ai cũng có năng lực và khả năng để học lập trình
Không ai có thể học được lập trình chỉ bằng đọc vài bài viết
Vì thế khi bạn học được nó, bạn là một người nổi bật
Bạn nổi bật trong công việc, với mọi người và trong lĩnh vực của bạn.
Lập trình là nền móng để bạn có thể có được một vị trí đặc biệt trên internet, nó sẽ phân loại bạn với các đối thủ cạnh tranh. Điều này giúp bạn không phải phải ngốn đến hàng trăm giờ đồng hồ để thực hiện SEO thông thường, và thực hiện các tác vụ phân tích đòi hỏi phải thật nhanh và nhiều các quá trình tự động hóa.
Lập trình cũng có thể khiến bạn trở nên giàu có nếu bạn có những ý tưởng về công cụ đột phá như là “open site explorer”
Quá trình thành lập
Tiếp theo sẽ là một số điều mà tôi nghĩ sẽ giúp bạn biết thêm về lập trình nếu bạn là người mới.
# Computer program ( hay còn được biết đến là các phần mềm, hay chỉ đơn giản là một chương trình) là một chuỗi các chỉ thị được viết ra để thực hiện một tác vụ cụ thể nào đó.
#Source code là một loại văn bản được viết dựa trên các định dạng sẵn của ngôn ngữ lập trình.Một Source code có thể được viết bởi một hay nhiều ngôn ngữ lập trình.
Ví dụ về một Source code được viết bằng ngôn ngữ lập trình “C”:
Ví dụ về một Source code được viết bằng ngôn ngữ lập trình “Java”:
# Các chuyên gia viết hay chỉnh sửa source code được biết đến là các lập trình viên máy tính( hay coders) và quá trình viết và chỉnh sửa source code được biết như là lập trình máy tính ( hay coding).
# Machine code là ngôn ngữ được dùng bởi máy tính để xử lí các Source code.Machine code được viết bằng hệ nhị phân (gồm 2 con số 0 và 1). Máy tính không thể hiểu được Source code.Vì thế cần đến sự giúp đỡ của các phần mềm máy tính gọi là “compiler” và “interpreter” để dịch các source code thành machine code. Và đây là ví dụ một machine code nhìn như thế nào: 00101010 11011010
Lập trình hệ thống và lập trình ứng dụng
Trước khi tiếp tục nói về các mẹo lập trình, tôi sẽ giới thiệu cho bạn về nền tảng code của tôi. Tôi đã học về các ngôn ngữ lập trình như là C,C++ và VC++. Tôi có một bằng cử nhân về khoa học máy tính; có 5 năm kinh nghiệm thực tế về lập trình C và C++ và 1 năm kinh nghiệm dạy học.Tôi không phải một nhà phát triển trang web. Không phải tất cả các lập trình viên đều là nhà phát triển trang web.
Những nhà phát triển trang web là các những người lập trình ứng dụng , họ viết code để làm nên các ứng dụng trên web cung cấp các dịch vụ đế những người sử dụng internet.Tôi viết code để chạy cho các phần cứng máy tính và vận hành, như vậy tôi có thể được biết đến là một lập trình viên hệ thống. Lập trình viên hệ thống là những người phát triển và duy trì những hệ thống vận hành, phát triển các ứng dụng widow và linux
Các lập trình viên này thì bạn sẽ không thấy nhiều.Bạn sẽ không thấy họ ở các văn phòng làm việc bình thường hay các doanh nghiệp.Họ thường được thuê bởi các nhà máy chế tạo máy tính ( như Microsoft, IBM) và các nhà hệ thống phần mềm. Họ code về các hệ thống điều hành mà bạn sử dụng và các ngôn ngữ lập trình bạn dùng để code. Nếu không có các lập trình viên hệ thống thì đồng nghĩa với việc sẽ không có các hệ thống điều hành(OS) hay các ngôn ngữ lập trình. Không có các OS và ngôn ngữ lập trình tức là sẽ không có internet, không điện thoại thông minh và không có máy tính.Thật đáng sợ !
Các lập trình viên ứng dụng thì lại phát triển các loại ứng dụng không thuộc hệ thống. Họ viết các chương trình để làm một công việc cụ thể như là theo dõi các bản kiểm kê của các tổ chức, phát triển các trò chơi, các phần mềm tùy chỉnh và xây dựng các chức năng front end và back end của website. Các nhà phát triển web là tập hợp con của các lập trình viên ứng dụng. Lập trình viên thì hay được biết đến bởi ngôn ngữ mà họ học và dùng để lập trình. Ví dụ: một lập trình viên code bằng Java thì họ được biết đến với cái tên “Lập trình viên Java”, một lập trình viên code bằng “VB” thì được biết đến là “Lập trình viên VB”
Cách các lập trình viên làm việc
Một lập trình viên hay đánh giá hệ thống lâu năm thường tương tác với khách hàng để có thể hiểu được các yêu cầu của họ. Sau đó họ sẽ lên kế hoạch giải quyết ( bao gồm việc nghĩ ra được các lưu đồ, các cách sắp xếp cơ sở dữ liệu,…), các phần mềm và hệ thống nên dùng, viết ra các lưu ý kĩ thuật và làm tất cả các phân tích mất nhiều thời gian. Các lập trình viên mới thì viết các chương trình dựa trên các chỉ thị được đưa ra bởi các lập trình viên và nhà đánh giá hệ thống cao hơn. Ngôn ngữ lập trình nào được dùng để làm thì phụ thuộc vào mục đích của chương trình cần phải viết.
Ví dụ như một ngôn ngữ lập trình gọi là “Fortan” có thể được dùng để xây dung các ứng dụng khoa học hay lập trình ngôn ngữ gọi là “PHP”- được dùng để làm các ứng dụng web. Các lập trình viên thường copy paste các code từ các mẫu dựng sẵn,các thư viện hay các source code được viết bởi chính họ ( từ trước) hay các lập trình viên khác để phần nào dễ dàng giải quyết các công việc hơn.
Thực ra còn có một cách tập luyện code gọi là “ lập trình copy và paste”. Copy và paste cũng thường được dùng bởi các lập trình viên mới học vì viết code từ đầu rất khó khăn đối với họ.Các lập trình viên, và SEOer mà chúng ta hay gặp được biết đến như các nhà phát triển trang web. Các nhà phát triển trang web thì không cần có chuyên môn sâu về bất kì một loại ngôn ngữ lập trình nào cả. Họ chỉ gần như ở tầm trung mà thôi. Nhưng họ lại có kiến thức về nhiều loại ngôn ngữ lập trình cho web.
Ngôn ngữ lập trình kịch bản
Ngôn ngữ kịch bản hay còn được biết đến là kịch bản hay ngôn ngữ mở rộng là một loại ngôn ngữ lập trình thường được phiên dịch ra ( bởi một chương trình khác) rồi sau đó được biên soạn lại ( bởi bộ xử lí trung tâm). Bộ xử lí của máy tính hay còn được biết đến là bộ xử lí trung tâm (CPU), bộ xử lí hay vi xử lí chính là bộ não của máy tính.
Các thiết bị phần cứng xử lí gần như mọi câu lệnh từ phần cứng và phần mềm của máy tính. Nếu không có CPU, máy tính của bạn sẽ gần giống như một cục sắt vụn. Ngôn ngữ kịch bản ( như là Javascript, PHP,…) thì chậm hơn các chương trình được biên dịch vì ở trong ngôn ngữ kịch bản mỗi chỉ thị đều được xử lí bởi một chương trình bên ngoài nên thường có thêm các chỉ thị khác được thực hiện
Ngược lại các chương trình được biên dịch (như là C hay C++) các chỉ thị được xử lý trực tiếp bởi bộ xử lí. Các ngôn ngữ kịch bản thường thì sẽ dễ dàng code hơn các ngôn ngữ biên dịch. Ngôn ngữ kịch bản thường được đính kèm trong các file text ( được save với đuôi HTML hay , .PHP,…). Các kịch bản như vậy thường được biết như là kịch bản theo hàng. Chúng cũng có thể được chứa trong các file bên ngoài mà sau này được gọi là trong một tệp tin. Các kịch bản như vậy được gọi là kịch bản bên ngoài
Các loại ngôn ngữ kịch bản
| ngôn ngữ kịch bản ở phía khách hàng | ngôn ngữ kịch bản ở phía máy chủ |
|
Đối với kịch bản phía sever, các kịch bản được xử lí bởi một web sever thay vì bởi trình duyệt của khách hàng |
|
Các chương trình chạy trên web sever. Tức là các hoạt động của kịch bản không bị phụ thuộc vào phương tiện điện tử của khách hàng |
|
Một trang web thường chỉ sử dụng một kịch bản từ sever |
|
Bạn không thể xem được kịch bản từ sever của một trang web thông qua source code ở trên một trình duyệt.Ví dụ bạn không thể xem được PHP code dùng cho một trang web qua trình duyệt của bạn. |
|
Ví dụ về các kịch bản từ phía sever: ASP (Active Sever Pages), PHP ( Personal Hone Page), JSP ( Java Sever Pages), Cold Fusion, Ruby on Rails, Perl etc. |
Lưu ý: Ajax sử dụng cả kịch bản từ phía khách hàng và sever. Nó là một kịch bản từ phía khách hàng được gọi như là kịch bản từ sever.
Các ngôn ngữ đánh dấu
Ngôn ngữ đánh dấu chứa các chuỗi chỉ thị để hiển thị một đoạn văn bản. Có nhiều loại ngôn ngữ đánh dấu khác nhau như là:
- Document markup
- XML markup
- Content Syndication markup
- Lightweight markup
- General purpose markup etc
Các ngôn ngữ đánh dấu phổ biến nhất là ngôn ngữ ‘ Document Markup’ như là HTML, XHTML và RTF
Ngôn ngữ Stylesheet
Còn được biết đến như là ngôn ngữ thiết kế, nó chứa một chuỗi các chỉ thị để có thể điều chỉnh các bố cục và hình ảnh của trang web. Ngôn ngữ thiết kế phổ biến nhất là CSS
Cũng có một số các ngôn ngữ thiết kế phổ biến khác như là XSL. Để có thể làm tốt trong SEO kĩ thuật, bạn cần có các kiến thức làm việc trên web của tất cả các ngôn ngữ lập trình. Trong tất cả các ngôn ngữ này, bạn sẽ thấy ngôn ngữ kịch bản chạy phía sever là khó nhằn nhất.
Bây giờ đến với câu hỏi nghìn đô
Nên bắt đầu từ đâu ?
Mọi người thường hỏi nên bắt đầu học code như thế nào. Câu trả lời chính là học “C”. “C” là một ngôn ngữ lập trình được phát triển bởi một lập trình viên vĩ đại nhất mọi thời đại ‘ Dennis Ritche’. Tất cả các ngôn ngữ lập trình hiện đại ( từ Java,Python, Perl đến PHP) thường được viết hoàn toàn bằng “C”. Tất cả các hệ thống điều hành hiện đại từ Window đến Linux đều hầu như được viết bằng “C”
Vì thế không phải quá phóng đại khi nói rằng “C” là mẹ đẻ của mọi ngôn ngữ lập trình. “C” hiện diện ở trong tất cả các ngôn ngữ lập trình ở một dạng nhất định nào đó. Chỉ khi bạn có một nền tảng chắc chắn về “C” bạn mới có thể thực sự hiểu được các thành phần ngôn ngữ được dùng ở trong các khái niệm lập trình phức tạp như là các class, đối tượng, kế thừa, tính đa dạng,…
Vì thế việc học “C” rất cần thiết trước khi bạn chuyển sang C++, Java hay các ngôn ngữ lập trình web như là PHP. Một khi bạn biết được “C” và “C++”, bạn có thể học được bất cứ ngôn ngữ lập trình nào khác một cách dễ dàng. Thứ mà tôi nghĩ các bạn cần làm quen dần , ở trong “C” hay tất cả các ngôn ngữ lập trình khác là cú pháp, ngữ nghĩa và các dạng mẫu
Cú pháp là giống như là cách đánh vần và ngữ pháp trong các ngôn ngữ lập trình. Ngữ nghĩa là định nghĩa của một ngôn ngữ lập trình và các dạng mẫu chính là kiểu mẫu của lập trình. Mỗi ngôn ngữ lập trình sử dụng các cú pháp và dạng mẫu khác nhau để xử lí các vẫn đề.
Cách bắt đầu và khi nào cần dừng lại
“C” là một trong những loại ngôn ngữ lập trình khó nhất trên thế giới và nó giống như một cái hố không đáy. Một người phải dành cả đời mới có thể trở thành một lập trinh viên “C” giỏi. Lập trình viên mà thật sự giỏi trong “C” đã từng làm lập trình viên trong suốt 10-15 năm. Vì thế cần lựa chọn 1 cách kĩ lưỡng.
Hãy cố gắng hiểu được các khái niệm căn bản và ôn tập lại bằng cách code càng nhiều càng tốt. Tôi biết là với một số người có xu hướng thích học và thử các thứ khác. Nhưng code thì sẽ không đem lại tiền cho khách hàng của bạn mà các công việc như quảng cáo và tối ưu hóa chuyển đổi mới có thể làm được. Vì thế không nên để bị sao nhãng mà phải chú ý vào các khái niệm căn bản.
Tiếp đến sẽ là các chủ đề mà tôi nghĩ bạn cần thành thạo trong “C”:
- Các bộ kí tự
- Các hằng số, biến số và từ khóa
- Các tập hợp và xử lí
- Nhận dữ liệu đầu vào
- Các chỉ thị C
- Các chỉ thị về các dạng khai báo
- Cấu trúc điều khiển các quyết định
a.Câu lệnh If
b.Câu lệnh If-else
- Cấu trúc điều khiển của các vòng lặp
a.Vòng lặp while
b.Vòng lặp for
c.Vòng lặp do-while
- Cấu trúc điều khiển các trường hợp
a.Các quyết định sử dụng switch
- Chuyển giữa các thang if-else
c.Từ khóa goto
- Các chức năng và con trỏ
- Các loại dữ liệu
- Các chuỗi
- Các dây
- Các cấu trúc
- Các nhập/xuất bảng điều khiển
- Nhập xuất file
Một khi bạn đã hiểu các khái niệm căn bản trên thì hãy chuyển sang C++ ( bản mở rộng của ngôn ngữ lập trình “C”) và cần phải hiểu các khái niệm căn bản mà đặc trưng ở C++ sau:
- Lập trình định hướng đối tượng (OOP)
- Các class
- Đối tượng
- Lấy dữ liệu
- Nén dữ liệu
- Kế thừa
- Tính da dạng
2 cuốn sách để học “C” và “C++” là Let us C và Let us C++ được viết bởi Yashavant P. Kanetkar
Đây là 2 cuốn sách tốt nhất để học lập trình “C” và “C++” căn bản và tôi có thể chắc chắn xác minh điều này với bạn vì tôi đã tự đọc 2 cuốn sách này ít nhất 10 lần. Một khi bạn đã làm quen được với các khái niệm cơ bản của “C” và “C++”, thì hãy chuyển sang Javascript và PHP.
Vì sao lại là Javascript?
Javascript là ngôn ngữ kịch bản từ phía khách hàng hữu dụng nhất trong các chuyên vụ phân tích. Mọi số đo và tags quảng cáo ( như là Code theo dõi các phân tích của Google, Code theo dõi chuyển đổi của Google Adword) đều được viết bởi Javascript. Công cụ quản lí tag của Google sẽ rất hữu dụng khi dùng chung với Javascript. Để có thể biết nhiều hơn về Javascript trong Google Analytics, hãy thử đọc bài này:
Vì sao lại là PHP?
PHP là ngôn ngữ từ phía máy chủ phổ biến nhất trên thế giới ( theo sau là ASP.net) và nó sẽ rất hữu ích trong công việc SEO hằng ngày của bạn
Hãy cố bớt các công việc về code và dành sự thêm sự chú ý cho việc học cú pháp, ngữ nghĩa và các dạng mẫu. Mục tiêu ở đây là hiểu được các đoạn code và cách các phần tử của trang web tương tác với nhau như thế nào. Nếu lập trình không phải là công việc chính của bạn thì đừng dành quá nhiều thời gian để học code.
Là một nhà quảng cáo kiêm phân tích viên, bạn không cần phải viết một đoạn code đầy đủ ( mặc dù điều này nếu được thì là rất lý tưởng nhưng lại mất rất nhiều thời gian để học). Mục đích chính ở đây là để hiểu được các đoạn code ( như là cú pháp, ngữ nghĩa và các dạng mẫu) và cách các phần tử của trang web tương tác với nhau như thế nào, thế thôi.
Nếu bạn không chuyên về lập trình thì đừng dành quá nhiều thời gian để học code. Đây là lý do chính mà các nhà quảng cáo từ bỏ việc code. Họ đã cố học quá nhiều và để rồi nhận ra rằng là cần rất nhiều thời gian để có thể trở thành một lập trình viên giỏi.
Tôi đã học các ngôn ngữ lập trình “C” và “C++” ( lập trình hệ thống) trong hơn 5 năm và mới chỉ học được khoảng 60% về chúng, như thể những ngôn ngữ này thật sự rất khó và nó như là một hố không đáy. Thật lòng mà nói thì học code gần như là vô tận. Vì thế nếu như bạn đào sâu bạn có thể bị lạc và quên đi công việc chính của bạn nếu bạn là các nhà quảng cáo hay phân tích của trang web của bạn.
Hãy bám vào việc hiểu được các định nghĩa cơ bản (cú pháp, ngữ nghĩa và các dạng mẫu) và đừng quá chú tâm vào công việc code. Hãy mua một quyển sách cơ bản nhất dạy về ngôn ngữ lập trình ( hoặc bạn có thể đọc online cũng được) và bắt đầu đọc nó từ đầu đến cuối như một cuốn tiểu thuyết.
Các quyển sách dày cộp có thể trông hấp dẫn với bạn nhưng nó dành cho các lập trình viên dày dặn kinh nghiệm để tham khảo. Các quyển sách như vậy thường cho bạn nhiều kiến thức hơn bạn cần, những kiến thức mà bạn có thể sẽ không bao giờ dùng trong đời. Vì thế hãy cố tránh xa chúng ra vì chúng có thể không chỉ vừa tiêu tốn thời gian tiền bạc của bạn mà còn có thể làm bạn chán nản việc code.
Là một nhà quảng cáo không ai mong muốn bạn phải viết code từ đầu cả.
Nhưng sếp và khách hàng của bạn lại muốn bạn ở một vị trí mà ít nhất bạn có copy-paste các đoạn code từ các mẫu dựng sẵn hay từ các thư viện và dùng nó cho các website hay có thể chỉ dẫn lập trình viên cách xử lí các vấn đề
Hướng đi tiếp theo
Nếu bạn là một lập trình viên lão luyện muốn được đem các kĩ năng của mình lên một tầm cao mới hay bạn đang ở một doanh nghiệp mà phát triển và bán các “ công cụ SEO” thì tôi gợi ý bạn nên học Python, jQuery và JSON
Vì sao nên học Python
- Google dùng Python
- Hệ thống các ứng dụng của google giúp bạn chạy được các ứng dụng trên nền tảng google được viết bằng Python ( ngoài “Java” và “Go” ra )
- Python hỗ trợ nhiều mô hình lập trình
- Bạn có thể dùng Python như một ngôn ngữ hướng đối tượng hay như một ngôn ngữ kịch bản hiệu quả. Nó rất dễ dàng để học và sử dụng.
Vì sao lại nên học JQuery và JSON ?
Cả jQuery và JSON đều được sử dụng phổ biến trên các cuộc gọi API. Nếu bạn muốn sử dụng API để đẩy nhanh các công việc SEO hay nghiệp vụ phân tích thì bạn cần làm quen với 2 ngôn ngữ này.
